Jetz leewe jo in Kreiznach iwwer 50 dausend Mensche. Alde, junge un aach Kinner, Halbwichsicher un uralde Leit. Si wisse ve’leicht maches vun dere Schdadt in der se wohne, doch viiles iss’en fremd. Wo merr awei de Kriich in de Urkraiune ve’folche, Leit un Kinner vun dort driwwe uffnemme, fällt merr in, dass vor 83 Johr in de Alzeyerschtrooß di Hindenburg-Kaserne gebaut worr is. Domols honn ich devor in de große Sandhaufe mit meine Freinde Burche gebaut un mei Ungkel Philipp Breitenbach hot vorm Ingangsdoor de Aweider Biir un Schnaps ve’kaaft. Als di Kassern ferrdich wa, kame di Soldade un honn dort ihr Kwadiir bezoo. Es wa, so hots geheeß e’Ersatzbattalion vumm Infantrieregiment 107. Di 107 sollde e’gut ausgebild Rechiment gewees sein un wo’s gebrennt hätt sollde di Soldade hiin. Es ware Berufssoldade! De Kommandant wa de Oberst Roth, dem sei Bub Wolfgang is bei mir in de Klass gewees. Em Schulkamerad Heinz Kürzel sei Vadder wa aach bei de 107er, hinne in de Kasern. Dem sei Vadder wa Hauptmann domols. Als de Kriich geeje di Russe ausgebroch wa, sinn di Soldade mit vollem Gepäck dorch di Ringschtrooß, aan de Kreiznacher Pardeibonze un em Boijemeeschder vorbei marschiirt, di uffeme Podeschtche geschdann honn, aan de Bahnhof. Vorneweg de Oberst Roth uffem Gaul. Di Ringschtrooß un di Gustav-Pfarriusschtrooß ware bis aan den Bahnhof geflackt. Di Feldkich un de Kommisbrotwaa kame hinneno. Das wa es letschde was ich vun de 107er gesihn honn, denn si kame zum Fronteinsatz in di Uraine. Im „Donezbecken“ honn’se im „Gefrierfleisch-Winter“ mit „Mann und Maus und Wagen, hat sie der Herr geschlagen“ – wi’s in dem alde Liid heeßt, geeje di Russe gekämpft un es ganze „Infantrieregiment 107“ is uffgeribb worr, wi’s geheeß hot. Nor ganz, ganz weenich vun de 107er, wi mir iwwer di Soldade saade, kame noch e’mol zerick. De Oberst Roth, er hot in de Salineschtrooß gewohnt is gleich in de eerschde Daache gefall, em Heinz Kürzel, mein annere Schulkamerad sei Vadder hot aach im Donezbecke domols sei Leewe ve‘lor. Unser Kreiznacher Feijerwehrhauptmann Jodeleit kam noch e’mol devun. Das war Ukraine vor 83 Johr, nit heit, wo domols Kreiznacher Soldade mit ihrm Leewe de Greeßewahn vumm Hitler bezahlt honn.
0 Kommentare
Jetz meene jo viil Leit, wenn’se den Bullewauges uff de Nohbick hogge sihn un leese drunner, dass das de Schambes Klappergässer is, das wär e’echde Kreiznacher. Meene kenne di Leit jo viil, doch dass di Figur nor e’Symbol is, wi merr sich e’echde Kreiznacher vor 150 Johr! vorzeschdelle hot, dass wisse di Leit mehrschdens nit. De ald Schmidt, de Karl-Eugen, in dem seim Kopp de Schambes entschdann is, wa e’Freind vun meim Vadder un oft hot de Vadder middem sei Remiisjer unne in’s Porre Werrtschaft, beim Assion geknerzt, wenner grad e’mol do wa… Domols hot merr de Vadder schunn vun dem Buch ve’zehlt, was de Karl-Eugen geschribb hatt. Do schdeht’s bei mir im Original im Bicherschrank, doch wär‘s gelees hot, der finnt aach do nit den „echde Kreiznacher“. Alles nor Fandasiigebilde un sehr scheen beschribb! De Effentliche hatt an dem Schambes „de Narre gefress“ un de Richard Walter, de Chefredakdeer vumm Blättche hot domols ve’anlasst, dass e’Neierscheinung gedruckt werre sollt (das is original Kreiznacherisch!) un, dass zum eewiche Gedengke vun dem „echde Kreiznacher“ e’Sinnbildfsfigur aan de Eck vun de Klappergass poschdiirt werrd, so wi‘jer im Kopp vumm Karl-Eugen Schmidt geleebt hot. Di Rheinzeidung hot domols di Koschde defor iwwernomm un hot e’Mundartwettbewerb iwwer zehje Johr deno ve’anschdalt.
Jetz schdeht’er do zur Erinnerung, wi merr sich e’“echde Kreiznacher“ vorzeschdelle hot un ich frooe mich, ob so werklich e’Kreiznacher ausgesihn hot? Dann kimmt di letsch Woch de Harry vumm Effentliche in seim „Schwätzchen“ uff di Idee, di Leit sollde e’mol saan, wi si sich e’echde Kreiznacher vorschdelle. Do kenne’se e’mol gugge, di Leit! Fihjer musst e’echde Kreiznacher e’Zentner Salienesalz ve’butzt honn, doch heit? E‘ echde Kreiznacher in dem Sinn vumm Schmidt gibt’s heit ganit mehr! Es kann eener in Kreiznach gebor sein un lebt e’paa Johr do odder er ziht widder uffs Land, wo Vadder un Mudder herkame, dann is das „ein in Bad Kreuznacher geborener“, awwer kee Kreiznacher! Der weeß nix vun Celemochum! Odder eener der sei Schul un’s Abi hiir gemacht hot, hot schdudiirt un geht deno aus dem „Nescht“ Kreiznach in di Welt, will ebbes werre. Dann is das eener, der in Kreiznach e’mol e’zeitlang geleebt hot. Kimmt awwer jetz eener vun auswärts un wohnt hiir in Kreiznach, dann is das e’Zugewannerder, e’Wanz saade mir frihjer dezu. Is awwer jetz eener in Kreiznach gebor un hock sei Leewe lang zwischem „Darmschdädter Hof“ un em „Hungriche Wolf“, dann wär das e‘“echde Kreiznacher“ – wenn de Vadder un di Mudder aach Kreiznacher wäre. Wenn Oba un Oma aach noch in de Ahnetafel als Kreinacher ufftauche, wärer e’Ur-Kreiznacher, awwer immer noch kee Gässje! Dodefor misst eener in’ere Gass gebor sein, dann wärer e’Kreiznacher Gässje. Alles Käs! Um als Kreiznacher ze gelde muss merr for Kreiznach ebbes gedoon honn odder dorch sei Benemme un Ve’halte de Kreiznacher in de Erinnerung sein! Im neije Buch „Begegnungen“ beschreibt di Elke Gottwald feinfihlend un indrucksvoll Leit, di’er in Kreiznach iwwer di Fiiß gelaaf sinn. So muss merr Kreiznacher wahrnemme un im Kopp behalle: De Dr. Forßmann, de Finke Pitt als Boijemeeschder, de Geibe Kaal als Heimatforscher, de Dr. Velten hot sich aach um di Geschichte bemiht, de Liegel-Seitz, das wa keener aus Kreiznach, der wa Sänger vun Beruf, hot awwer dausende vun Kreiznacher Awedd ve’schafft, de Konrad Frey, der Olympionike un noch viil, viil mehr Leit, di uff de Schtrooße unser Schdadtbild bereichert honn un di de Kreiznacher in Erinnerung geblibb sinn. So deet ich di „echde Kreiznacher“ sihn: Mensche di for Kreiznach ebbes hinnerloss honn – in de Gedanke un in ihrm Duun. Wi oft honn ich merr schunn gewinscht, viil annere Leit sicher aach, jetz wär di Zeit, wo merr aanfange misst sich widder ze’rick ze entwickele. De eerscht di achzicher Johr, deno di sibbzicher, sechzicher, di fuffzicher ( was war merr domols noch in Form!), dann di verrzicher, dreißicher ( nor nit di Zeit domol, so wi heit, besser wi vor drei Johr, ohne Corona!) Di zwanzicher Johrer, wo merr voll im Saft geschdann hot, awwer nix ze esse hatt. Dann di Entwicklung zum Mann ( ich darf nit draan dengke, merr hadde Kriich domols!) Ja un deno di Kindheet, vumm gehutschelt Baby, das schdännich in di Bux geschiss hatt, geblärrt hot merr wi’je Ox, weil eem de Hunger getribb hatt. Vadder un Mudder ware besorcht, wemmer krank wa un keener wusst was de Bub hatt. Ja un vumm, Leewe im Bauch vun de Mudder do fehlt eem dann ganz di Erinnerung. So hot merr als e’mol sei Gedangke, di leider un Gott sei Dank nit ze ve’werkliche sinn. Käm merr als ald Männche uff di Welt, im Film unlängscht gesihn ("Benjamin Button") un merr deet sich ze’rickentwiggele – das wär aach nix! Do wär ich ve’leicht heit e’Frühentwickelter, der mit 4 Johr schunn Trumpeed schbiile kennt, weil ich im hohe Alder noch Modorrad fahre. Merr losses besser so, wi’s di menschliche Entwicklung vorgesihn hot( di Ontogenese, wi di gescheide Leit driwwer saan) un merr schiiwe di triiwe Gedangke bei Seit, di vun de „Phylogenese“, wie di Menschhed sich entwiggele dut. Heer merr uff mit so Iwwerleechunge, ei ich bin froh, dass ich all di geleebte Johre gut iwwerschdann un hinner mich gebracht honn! Gott sei’s gelobt, getrummelt un gepiff!
Awei rabbelt`s im Gebälk un in de Ukraine is de Kriich ausgebroch. Das hot merr grad noch gefehlt! No 76 Johr noch e’mol e’Kriich in Europa? Das innewennich mitzeerleewe, das macht mei Gemiit nit mehr mit! Di schlimme Nachridche greife mei Nerve aan un ich komme nachts nit mehr zur Ruh! Do honn ich beschloss, ganz for mich alleen: „ Hombes, es werrd kee Bericht mehr iwwer den Kriich in Russland gelees, Nachrichde werre abgeschalt un es Fernseh werrd ausgemacht. Basta! In meine schbeede Johre muss ich so Nachrichde nit mehr honn, denn ich honn mit mir so viil ze duun, dass das e’perseenlicher Kriich in mir is, den ich Daach for Daach bekämpfe muss. Keener kammer helfe, un ich kämpfe alleen uff weiter Flur! De Blutdruck is nit unner Kontroll ze kriin un schbiilt ve‘rickt, di Knii ve’sache merr alle Daach ihr Diinschde, aan de Hifte fehlt merrs di Balangs ze halle, for noch e’mol grad gehen ze kenne, je no’m Blutdruck kann ich gut odder nor ve’schwomme gugge, alle Nacht kriin ich kee Luft beim Schloofe, daachsiwwer immer gugge, dass e’Abbee in de Näh is, weeje de Wassertabledde di ich nemme muss. Das sinn zich Fronte, an dene ich ze kämpfe honn, aussichtslos, denn geeje es Alder kammer nit gewinne! Un dann sich debei noch Gedangke mache, wenn beklobbte Macht-Poliddiger Kriich fihre, das pack ich nit!
„Fern bei Sedan“ fällt merr awei das Liid in, was Sedans-Vereine heit noch, no 175 Johr no dere Schlacht geeje Frankreich singe, wo Deitschland es Elsass un halb Lothringen anektiirt hot, do komme bei mir Zweifel uff. - Groß Polidik wa ni im Einklang mit „des Volkes Wille“ – Si mache grad was’se wolle – hiwwe, wi driwwe, un ich duun was ich kann – aan mir! Wen’s intressiirt: Di Germania steht heit noch „treu und fest“ un wedelt middem Siicherkranz, das es Elsass un Lothringen deitsch bleiwe soll. Längscht iss’es widder franzeesisch! - |
AutorKarl Rudolf Hornberger alias „de Hombes“ ist ein Fotograf und Mundartdichter aus Bad Kreuznach im Tal der Nahe am nördlichen Rand des Nordpfälzer Berglandes. Seine Mundartglosse "Em Hombes in die Fiiss gelaaf erscheint regelmäßig im "Oeffentlichen Anzeiger". Kategorien
|