Den alde Lehrsatz aus meiner Juchend hot merr mei Mudder seelich immer vorgehall, wenn mei Winsche greeßer ware wi’s Geld, dass ich zum bezahle gehatt honn. Bis heit hot sich das nit geännert, nor glaawe eem das di Leit heit nit mehr. Geld gibt’s scheint’s im Iwwerfluss un jeder meent, er kennt ins Dibbe greife und breicht sich nor ze bediine. Es Geld werrd druffgehaa, bis uff letschde Pennich, also de Cent! Deno werrd for billiche? Zinse uff di Latt weider inkaaf, gut gess un gesoff. - Doch di „Bux“, di merr aan hot, di basst nit mehr! Irchendwann schdeht’s Hussje vor de Diir un will penne. „Ich sihn’s schunn komme, dass das nit gut geht!“ saat mei Mudder, wenn di Leit iwwer ihr Ve’hältnisse geleebt honn. Doch so e’Dengkweis scheint’s heit ganit mehr ze gewwe! Jeder macht als wärer de Nabob un es darf koschde was es will, es werrd geleebt! Ihr Kinner, ihr Leit, wenner eich do nor nit errt! Kriise, Weltwirtschaftskrise hadde merr schunn lang keen mehr gehatt – un di kenne schneller komme, wi merr dengke kenne. Dengkt immer aan eijer Hinnere – un aan di Bux, wo‘er e’ninn basse soll!
0 Kommentare
Wenn ich mich so ze’rick besinne, war’s frihjer doch sehr viil annerscht, als wi heit. Nit ze redde vumm Bismarckplatz, also vumm heidiche Kornmarkt, als do di Kanone geschdann honn for Reklame ze mache, dass sich junge Männer freiwillich fors Millidär melde sollde. Ja un als di effentlich Toiledde, mir Kreiznacher saan Abbe driwweer, noch midde uffem Kornmarkt ware, domols als de Kornmarkt noch kee Bismarckplatz wa. Un als di heit umschtritte Schbarkass noch e‘ groß Hodell wa, de „Berliner Hof“, gleich denewe wa di Volksküche, di domolich „Tafel“, wo di aame Leit ebbes ze esse kriid honn. Geeje iwwer war‘e di Schdädtische Betriiwe, di Hauptzentrale domols. Di Druckerei Jung un Co, de Auto-Licht-Schön, es Kaffee-Kiefer uff de Eck vunn de Mannummerschtrooß, de Debbich-Wohlleben, de Lulu un seim Bruder Schorsch sei Sportgeschäft wa neewedraan. Rundidum um de Kornmarkt wa di “Welt vun domols“ annerscht. Do honn sogar di Leit in Viirerreihje schdunnelang Schlange geschdann, vumm Ingang vun de Schbarkass bis e’niwwer aan’s Kaisers- Kaffeegeschäft, for sich di 20 DM zu ergattere, di’s no we Währungsreform for jeden gebb hot! Ja un als di Gemiisehänneler vumm Land aankaame, zum Deel mit Handkärrelcher, manche honn ihr Sach, di’se uffem Wochemarkt ve’kaafe wollde uff de Ärm un uffem Buggel aangeschleppt. Domols hot’s geheeß: „Jetzt geht’s aufwärts!“ De Gemiiseschdand vumm Jacky un di ald Fraa Weidmann honn di Woch iwwer vorm Kaffee-Kiefer geschdann un Abbel un Biire ve’kaaft, Abbelsiine un Banan hadde’se aach. Un di Buse sinn aan de Haldeschdatzjon „Kornmarkt“, no dem di „Elektrisch“ ingeschdellt wa, no Minschder un dorch di Schdadt gefahr. Was fore Leewe domols uffem Kornmarkt!
Immer besser sinn di Marktgeschäfde gelaaf, di Schbarkass hot Millione Gewinne gemacht un e’paa Mool den „Palascht“ umgebaut, de Umsatz is in di Milliarde hoch geschbrung un di kleene Baijercher vumm Wochmarkt sinn mit de Johre deheem geblibb. Jetz kame di wohlhabende „Gemüse-und Obsthändler“ mit riisiche Schdänd un Sunnescherm. Di Roßschtrooß, wo frihjer kleene Kärrelcher, ve’leicht e’mol e’Dreiräddche geschdann hot, di schdeht heit voll mit riisegroße Mercdes-Liiferwaa, allesammt vumm Beschde! Ja selbscht di Schbarkass ve’ännert sich.- Vumm Evangelische Gemeindehaus, vumm Hodell in de Roßschtrooß, de Wilhelmskerch un vumm Millich-Fessener is nix mehr ze sihn! Un’s Neischde is, aach di Schbarkass will de Platz am Kornmarkt räume. Di Schdadt will den „Schuppe“ kaafe odder middeme Hannel aansich reiße. So ve’ännert sich di Inneschadt in 75 Johr! Di Zeit, wo di Bürger uffem Kornmarkt beim Ve’zeele noch „iwwer de Balke geschiss honn“, wi de Museumsdirekder Karl Geib geschribbt hot, werrd so hoddich nit widder komme. Ja de seelich Johann, de Walzerkeenich hot’s domols schunn uff de Pungkt gebracht, als’er in seiner Operett „ Die Fledermaus“ den berihmde Satz im „Libretto“ ingebaut hatt: „Glücklich ist, wer vergisst, was doch nicht zu ändern ist.“
Wi wohr, wi wohr! Merr kennt sich innerlich verauhe, kennt Gemiitskrank werr, kabutt kennt merr debei gehn, wemmer sich alles ze Herze nemme deet, was anner Leit eem aanduun wolle. Merr glaabt’s jo nit, was’es for beesardiche Mensche gibt! Nit nor in de Welt, aach im Umfeld hogge’se un iwwerleeje, wi’se annere Leit es Leewe schwer mache kennde. Mit Kleenichkeit werrd geschdichelt un de Unmut breet gemacht, nor fo was? Kann Beeswillichkeit dann eenem so gut duun, dass merr selbscht Freid draan hot? Das froo ich mich.- Wenn’s mich treffe sollt, was ve’leicht aach vorkomme kann, sing ich im Audo odder uffem Maschinche merr das Liidche vumm Walzerkeen Johann Strauß: „Glicklich bische, bleib’s aach!“ Das basst zwa nit in di Melodi vumm Text her, doch wemm’ers summt, dann basst’s un es schdimmt! … un es wär alles vorbei gewees! Zum Altwerre geheert nit nor di geschdanne Gesundheit, aach viil Glick muss merr honn, annerscht werrsches nit! Jetz bin ich jo in meim lange Leewe, das ich do e’rumm laafe, schunn effdersch em „Deiwel vun de Schipp“ gehupst, wi merr so seet, wenn’s „Engelche“ di Hand iwwer eem gehall hot, doch es Glick hot merr immer beigeschdann.
Heit, es wa am Sunndaach no‘m Esse, fahre merr vun Owwerhause gemiitlich middem Audo di „Rennschtreck“ vun de Modorradfahrer hoch no Hälljert. Di Schtreck fahre merr ni schnell, mei Freindin un ich, denn merr kenne di gefährliche Kurve schunn seit Johrzehnde ausewennich un honn di viile, viile Unfäll immer im Hinnerkopp. In de dritt Kurv vumm Ortsausgang Owwerhause kimmt eener vun owwe mit Karracho mit seiner Riiwechees mit Pferdeaanhänger, un das e’halwe Meeder iwwerm weiße Mittelschtrich! E’Leewe-Schrei vun de Freindin – un es Audo uff di recht Seit gezoo –um Millimeeder simmer am Doot vorbei geschrubbt! „Das hätt kenne voll in’s Auge gehen!“ saade merr alle zwee un merr ware bleech wi’je Käsje. So ebbes bleibt eem jo nit in de Knoche hänge, do hadde merr de ganze Middach draan ze kaue! Langsam, ganz langsam kriin merr widder unsern Dampf z’amm! Doch wi gesaat: Merr muss zum Altwerre nit nor gesund bleiwe, aach es Glick darf eem nit ve’losse! Ob’s es Engelche wa, das vor merr im Audo gehongk un em Karre di richdich Richdung gebb hot? Merr weeß’es nit, doch mir kenne saan:“Hurra! Wir leben noch!“ Jetz gibt’s jo viil Sorte vun Parre, di „Gottes Wort“ aan de Mann bringer wolle. Jeder ve’sucht`‘s uff sei Art, nor aan de Bibel misse se sich halle. Der een is „schrifttreu“ un leet di Bibelworde genau aus. Er ve’bringt Schdunne demit, wi’er di oft unve’schdändliche Psalme un Texte im neije un alde Teschdament de fromme Leit erkläre soll. Annere Parre, wi der Pälzer Otmar Fischer aus Friedelsheim, der fillt sei Kerch indem’er Gottes Wort in Pälzer Mundart preddicht. Di Kerch is immer gerabbelt voll! Frihjer hadde merr de Parre Rosenkranz in Kreiznach, das wa e’Gemiitsmensch. Der hot all sei abgeleede Klamotte bei di aame Leit getraa, di nix ze naa un nix ze beiße hadde. Jeder „Gotteskrieger“ hot do sei besunner Methode.
Heit wa in Hälljert Kerb, also Kirchweih, wi’s frihjer in Bayern geheeß hot. Do ve’zehlt merr di Ursel, e’liib Freindin vummer: „Hombes, heit war’s besunnerscht scheen in unserer Kerch. Als di Mess gelees wa un de Parre Schlag, kennsch jo de Norbert, di Kerchgänger aan de Kerchediir ve’abschiid hot, hot jeder e’Schaumkuss (politicelcorrectnes), also e’Neecherkuss, wi merr frihjer saade vun’em kiid. „Ich kann Eich jo nit all kisse, drumm kriid ihr heit den siiße Kuss vumm Kerweplatz, denn di aame Kerwebeschicker misse jo Umsatz honn!“ Alle Kerchgänger honn gelacht un geschmunzelt un saade: „Das hot unserm Parre widder ähnlich gesihn!“ Do fällt merr dezu der Satz vumm ald Goethe in: „Edel sei der Mensch, hilfreich und gut! Das unterscheidet ihn vom Tier.“ Wi wohr, wi wohr! Gelle Norbert? …nor de Kuhschwanz, der bleibt länglich! So hommer als Kinner gereimt un di Werklichkeit is tatsächlich so. Wemmer kleene Kinnergesichtcher siht – was’sinn’se so scheen un goldich. Merr kennt’se uffresse! Wemmer di Anlach defor hot, dann wächst merr aach e’ninn in di Scheenheit der Juchend un guckt dere Verwandlung de eerscht gelasse no. Ve’leicht hot merr’s Glick un si bleibt aan eem henge, odder merr hatt Bech un di Schrumbele, di’s Alder mit sich bringt komme schunn Johre frihjer wi gewehnlich. Doch mit der Johre geht’se unaufhaltsam dohiin, di Scheenheit des „Antlitzes“ un aach di Figur wäxt sich aus. Was frihjer e’mol e’schnatzelich Kerlche wa, werrd mit de Johre zu‘me alde Koffer. Di scheenschde Meed schitzt awei di Coronamaske for de Erkenntnis, dass di Zeit nit schburlos aan’en vorbei gelaaf is. Ja weil das di Mensche wisse, manche fihlen aach, den Alterungsvorgang, doch si kennen nit ertraan! Awwer es gibt’s jo Mittelcher for di Scheenheit zu erhalle, ze ve‘längere. Bei der een odder anner Fraa fällts kaum auf, je nodem was’se for Farb in di Hoor, in’s Gesicht odder sunschtwo hiinschmiire nitzt’s e’bissje, doch wenn’se aanfange ze „schbritze“, dann is de Kees gess! Di Ve’schandelung is perfekt! De HInnere werrd wi’je Luftballong un es Gesicht werrd uffgedunse, bei der een odder anner komme di Klotzaa bis vor de Kopp un selbscht junge Meed, wo di Scheenheit noch ze sihn is, losse manche sich schunn Mobbelmailer ins Gesicht schbritze, dass merr de Indruck hot, si wäre beim letschde Kuss schwer ve’letzt worr. „Ach wie bald, ach wie bald, winden Schönheit und Gestalt“ beginnt e’ald deitsch Volksliid. Doch es nitzt nix, dass merrs weeß, dass merr ab de Juchend ald werrd, es muss ebbes degeeje gedoon werre! Di Werrtschaft leebt devun! Weltfirme ginge kabutt, wemmer di schwindend Scheenheit nit uffhalle wollt. Allee dann: Di Schbitz muss her un „Wasser marsch!“ Wemmer di Aa beim Kisse zumacht, dann merkt merrs Mobbelmaul kaum, wenn di „Thekla“ im Herz noch jung geblibb is.
|
AutorKarl Rudolf Hornberger alias „de Hombes“ ist ein Fotograf und Mundartdichter aus Bad Kreuznach im Tal der Nahe am nördlichen Rand des Nordpfälzer Berglandes. Seine Mundartglosse "Em Hombes in die Fiiss gelaaf erscheint regelmäßig im "Oeffentlichen Anzeiger". Kategorien
|