Es gibten heit nit mehr, de Kolonialwarelade, de Rewe, Lidl, Edeka, Norma un de Netto honnen abgeleest. Friher, als kleener Bub wa das unser Glickseelichkeit. „Mamma, noch een Banan, nor een! E’Schdiggelche Kokosnuss, di Ananas nor im Schaufenschder geschdann for ze gugge. E’Roll Lakritz, e’runde Rahmlutscher! „Mamma, nor noch een Zuckerschdang, so e’geringelt, sunnscht will ich nix mehr! Ve’leicht noch e’paa Himbeerbombom!“ „Nix gibt’s, di Mamma hot kee Geld for Schnuggelzeich. Ess e’Abbel, deheem hommer de Keller voll leije!“ „Ei Mamma, nor een Gummischlang, nor een! Di koscht doch nit viil!“ „Bisch e’alder Kuinator un gibsch ni Ruh!“ saat di Mudder ganz uffgereecht un merr sinn fort. Vorne am Ingang vun dem Lade wa noch di Auslaach mit de Wundertüten. „Mamma, kaaf merr nor een Wundertut! Emool nor gugge wa drin is!“ Di Mudder hot nogebb un hort for e’Grosche e’Wunnertut kaaf. Mei Glickseelichkeit hat sich erfüllt! Uff de Trepp honn ich se schunn uffgemacht for ze gugge: Zwee kleene Tittcher mit bundem Puffreis, e’Gummilschnuller un – das wa de Renner- e’Ringelche for aan di Finger, e‘goldeniches, middeme bunde Schdeen draan. So ebbes Scheenes hatt ich jo noch niiii! Heit gibt’s das alles in große Menge un im Angeboot un kee Kind guckt mehr deno -iwwersatt!
0 Kommentare
… dort is es Paradis, meene di Mullas. Di Daache sitz ich mit meim Freind Werner, der di arabisch Welt gesihn, kennt un dort aach iwwer johrhzehnde geleebt hot, im’me Cafe’che wi alle Moije. De Besitzer is e’freindliche Mohammedaner, der sei Relichion nit so ganz ernscht nimmt. Merr kame ins Geschbräch un do saat’er, dass di Fraue in Persien, (wo er herhimmt) odder wi’s heit heeßt Iran kee so Rechte honn wi unser Fraue hiir. Dort in de anner Welt hätt nor de Mann es „Saan“. Er saat, bei ihm deheem kennt merr sich e’Frau uffem Foto aussuche, kennt saan wi lang merr mit der Fraa zusamme sein wollt – e’Monat, zwee odder drei Monat, ve’leicht e’Johr un je nodem wi lang merr so e’Scheenheit, di schbiilt beim Preis aach e’groß Roll, honn wollt, dodeno misst merr for di Fraa bezahle. Dann wär di Fraa dem Mann sei Eichentum un misst mache was der Mann vun’er winsche deet. Wenn eener viil Geld hot, dann kennt’er sich bis zu fünnef Fraue kaafe, ve’leicht aach siwwe un kennt di in seim Haushalt beschäfdiche. Di een fors Haus ze butze, di anner for di Klamodde in de Reih ze halle, een fors Koche un een, ve’leicht aach zwee als Liiblingsfraue for sich zu Ve’wöhne losse un um for di Kinner ze kriin. All misse awwer vumm Besitzer unnerhall werre, mit sammt de viile Kinner, di’se ve’leicht schunn mitbring, di gekaaft Fraa. Un das es Leewe lang! Do is de Hooge im Gottesstaat! Do honn ich mei Freind Werner gefroot, wi so ebbes sein kennt? Der saat, das hädde di Christe schunn ingefihrt un di Mohammedaner hädde das nor weider ausgebaut un in ihrer Relichion manifeschdiirt un bindend iwwernomm. Bei uns, also bei de Christe heeßt’s im Epheser 5.21-26, dass die Frau dem Manne in jeder Beziehung untertan sei. Es is schunn aarich lang her, doch de Maddin Luther hot’s noch aus’em Ladeinische iwwersetzt, schwarz uff weiß! Das sinn noch kee fünnefhunnert Johr her!
Viile Chrische un di Freigläubiche treeme als vun dere scheen paradiisisch Inrichdung. Bis heit hot sich das awwer in de Christlich-Welt schunn lang iwwerholt. Heit demonschtriire di Fraue for ihr Recht un si sinn „keines Mannes-Untertan“ mehr. De Freind Werner meent awwer, dass di Muselmane sich so e’scheen Inrichdung nit ohne groooße Uffschdänn abnemme losse deede. Di Männer poche uff ihr Recht un kaafe weider „preiswert“ ihr Schmuckschdicker“ in. Wenn ich so in di Welt gugge, dann fihl ich mich als e’mol, als wär nich nit so ganz normal, wenn ich merr annere Leits Leewe betrachde. Heit zihje di junge Leit alle Forzlang um in e’anner „Geheichnis“, besser ausgedrickt in e’anner Wohnung. Es kann’en nit schnell genuch gehen, um vun deheem fortzekomme. Ob das neije Domizil e‘mol ihr “Geheichnis“ werrd, dass losse merr e’mol offe. –
For e’ „Geheichnis“ ze honn muss merr Worzele schlaan kenne un das kammer mehrschdens nit, wemmer alle ritt sich in’ere anner Wohnung uffhält. Das hot’s frihjere so nit gebb. Do is merr im’e Haus gebor worr, merr is dort mehrschdens iwwer di junge Johre großgezoo worr un, ich zittiire di Bibel: „Du sollst Vater und Mutter lassen, auf dass es dir gut geht…Mose 5)“ Ja un dann sinn di junge Leit „ausem Haus“, honn sich in de Schdadt odder in de Welt ihr nei Unnerkunft gesucht un… ve’leicht aach dort Worzele geschlaa. Mehrschdens is dodebei es „Geheichnis“ ve’lor gang, drum freit merr sich, wemmer widder zu de Urschbring, zum „Geheichnis„ ze’rick kimmt. Merr schbiirt das, so innerlich. E’Sonderfall wa ich! Ausserm furchbare Heemweh, was merr aangebor is, wares di Umschdänn, dass ich mei Leewe lang beim un im „Bauve’ein“ gewohnt honn. E’ninn gebor, kammer saan is merr worr. Mit Orde un Ehreche (es wa Geld) honn’se mich im Ve’ein bedacht, was awwer nit needich waa, ich wär aach so bei de Schdang geblibb. Ni kam ich uff den Gedanke merr e’eiche Haisje ze baue, wo ich‘s doch so scheen hatt! Merr leest heit so viil in de Zeidung, drumm bin ich druff komm. All wolle’se mehr honn, in so Immobilljeve’eine, doch meim „Verein„ gings un geht’s drumm, dass’es de Mieter gut geht! Vumm alt Karl Schmidt, em Adolf Hellriegel, bis zum heidiche Dr.Michelmann honn ich’se all gekennt, di de Ve’ein gefihrt honn, 93 Johr lang! Do hot’s in meinem Fall nit eemol Krumbel gab! Ob e’Deck e’runner gefall kam, di Wäschmaschin iwwer Johre getropst hot un di Wänn ruiniirt ware, alles wa kee Thema un is reguliirt worr. Als Uffmerksamkeit un als Dankescheen hot jeder Mieter iwwer Johre e’Glas selbschtgemacht Mamelad kriid. Is das nix? Keener vumm, Aufsichtsrat is dorch di Zeidung geschmiirt worr, all di lange Johre nit, das is doch aach ebbes – Ve’traue in das „Geheichnis“ ze honn, in dem merr sich sei Leewe lang wohlfihlt. Das musst e’mol gesaat werr, in so Zeite in dene merr awei leewe un wohne, wo di Miite for viile Leit sunnschtwo kaum noch zu bezahle sinn. Friher war’s e’mol usus, dass merr nit doher gelaaf kam wi’je Halbgehengkter. Merr musst wenischdens aanschdennisch doher komme, wemmer e’naus uff di Gass is, wo eem di Leit sihn konnde. „So geh’sche merr nit vor di Diir!“ hot merr di Mudder als nogeruf. „Was dengke dann di annere Leit vun uns! Komm sofort e’rinn un zih dich aanschdennich aan.“ Is gemacht worr. – Ja domols wa Zucht un Ordnung noch Name unner dene merr sich ebbes vorschdelle konnt. Do hot’s im Berufsleewe noch Kleeder un Aanzich gebb, di ware vorgeschribb. Do konnt merr nit do e’rumm laafe wi merr wollt! Vun vorneweg musst schunn eener adrett sein, annerscht konnt’er (si) nix werre. Der is nit vor voll genomm worr, wenner nit bassend aan wa. Weise Hemde mit Krawadde ware mehrschdens sogar Vorschrift! Eine “Fliege“ am Hals war schunn suspekt! E’graue Anzuch war bei Banker ebbes Normales. E’blaue Aanzuch hot sich de Direkder aangezoo, dass merr de Unnerschiid sihn konnt. Metzjerkittel, Bäckerbuxe un Zimmermannshosse Manchester, jeder Handwerker hatt schunn immer sei„Berufskleidung“ aan, doch wi di junge Leit heit gemoddelt sinn? Merr glabts nit! Do honn jung Männer un junge Meed Buxe aan, korze odder lange, do sinn Lecher drin, do kennt merr dorchgreife bis aan de Hals! Jed Zeit hot halt ihr „Mode“. Kabotthiitcher gibt’s heit keen mehr un di Bux mit riise Lecher werrd’s aach ball nit mehr gewwe. Ve’leicht gibt’s Buxe di hinne uff sinn. So ebbes wa noch nit do. Nur di Unnerbuxe vun vor hunnert Johr, di ware no alle Seite offe. Das ware di Schbatzebuxe, di vun de Bauerschfraue uffem Land geere getraa worr sinn. Merr losse uns iwwerrasche, ob’se de Kötewee mit Zylinder un’s Manchettehemd middem geschdärkde Kraache widder in fihre – es bleibt abzewaade.
Heit nacht honn ich getreemt ich wär aus de Schul komm un hätt solle ebbes werre So saat merr frihjer, wenn de Berufswunsch aangeschdann hot. „Was sollen der Bub e’mo werre?“ Alles honn’se merr vorgeschlaa, vumm Metzjer, Aanschtreicher, Audoschlosser, was ich aach zwee Woche e’mo wa, un weeß de Deiwel was noch alles. Bis di Mudder saat: „Wer Vater und Mutter nicht hört, wird bei di Bundesbahn geföhrt!“ Ja un so e‘Kees honn ich di Nacht getreemt! Ich bin als Kweereinsteiger gleich in di Bahngewerkschaft un direkt de Nachfolcher vumm Weselsky worr. Ei di Gei!! Das wa e’Poschde! Un da ich jo schunn lang Rentner bin, honn ich alles im Traum dorchenanner geschmiss. De Gewerkschaftsfihrer wa uff eemo nit nor for di Bahn zuschdännich, jetz warer aach for di Rentner zuschdennich un hot vumm Schdaat mehr Rente gefordert. 5ooo,-Euro Nachzahlung wollt’er honn, weil di Rentner jo es Alter ertraan missde. Je älder de Rentner desdo mehr misst di Nachzahlung sein, weil’s kaum noch auszehalle wär, dass e’Mensch sooo alt un aach noch krank werre deet. Debei käm di monatliche Rentenerhöhung vun 15% noch dezu, di Pflegeschdufe misst bei jedem iwwer sibbzich Johr audomadisch ingefihrt werre, so hoch, dass e’Haushaltshilfe devun bezahlt werre kennt, denn es Leewe misst jo geleebt werre! For alles wär de Rentegewerkschaftsfihrer, also ich jetz zuschdännich. Dodefor misst di Juchend mehr schaffe, damit’s de Alde aach richdich gut ging. Da ich jo bibelfescht bin, is merr der Satz noch ingefall: „Du sollst Vater und Mutter ehren, damt’s dir gut ergehe und du lange lebest auf Erden.“ Do bin ich als Rentegewerkschaftsfihrer uff eemo hellwach un schdehn senkrecht im Bett – wa widder de Hombes im Nachthemd. Di Werklichkeit hatt mich widder ingeholt.- Es Leewe geht weiter, di junge Leit gehen weider schaffe, di Gewerkschaft guckt, dass es Gehalt de Infalktion aangebasst werrd, un da’s ve‘ briift is, misse di Rente aach „angepasst“ werre. Das Leben geht weitere – un es wa nor getreemt, dass’es annerscht sein kennt. Was merr als e’mol for Kabbes treemt!
![]() Mei Freind Werner is di Daache mit seim Rolladorche dorch de Kurpark gerollt un siht uff de blihend Friihlingswiss Leit hogge. Si ware nit vun do, hadde Kappe aan un Koppdicher umgebunn. Si ware am Kaffeedringke un honn gelacht un leise gesung, si ware frehlich. Ihr kleine Kinner honn uff de groß Wiss Klickerches geschbiilt, annere Kinner ware am Hickele un noch e’Sort Kinner hadd di Aa ve’bunn un honn scheint’s Blinde-Kuh geschbiilt. Alles Schbiilcher aus’em Werner seiner Kindheit. Do hot merr de Freind ve’zehlt, wi scheen di KInnerschbiile frihjer ware, wenner in Sowwerum in de Großgass mit seine Freinde un Freindinne altiwwerliwwerde Kinnerschbiile geschbiilt hot.- De Werner hot sei Leewe lang di Welt gesihnt, in fasch alle Länner große Elektomaschine gebaut, debei fünnef Schbrache gelernt un merr kann iwwern saan, de Werner is e‘weltoffener Mensch! Mir hodder geschdern ve’zehlt, dass in alle Länner, in Afriga, Indien, Brasilje, Japan, Schbanje odder Frankreich di Kinner in de Juchend immer uff de Gasse geschbiilt hädde, abwexelnd mit Balle, Klicker odder Fange, fasch in alle Länner wär’s so gewees. Heit awwer, do hädde in Deitschland di aller kleenschde „Schätzjer“ schunn e’Handy in de Hand, deede Märcher gugge, schdatt se sich vorleese ze losse, un deede schunn mit de kleene Fingercher „dattele“ wi e‘Alde. Do wär’em di fremde Leit mit ihre Kinnercher im Kurgaade uff de Wiss uffgefall, wi scheen di Kinner ihr Juchendzeit ve’bringe. Scheint’s hadde di Kinner noch kee Handy un ware vun de Neizeit noch nit ingeholt. - De letschde Kriich wa 1945 vorbei un es deitsche Volk hot am Boddem gelee. Als mit de Johre di Heerschare vun Flichtlinge aus’em Osten kame, di von „diiben“ hommer iwwerse gesaat, is de „Aufbau“ langsam in’s Rolle komm. Uff de Kreisschbarkasse, wo ich als
Lehrtbub geschafft honn, kam eenes Daaches e’Flüchtling, den’s mit seiner Famillje no Kreiznach ve’schlaa hat uff di Kreisschbarkass. Er hot neewe am Kreditschalter geschdann ( de kleensche Schalter in de groß Kassehall) un saat zum Schalterbeamte Nessbach: „Ick hätte jerne einen Kredit für Flüchtliche. Tausend Mark muss ick haben für mir ein Klawiir ze kufen.“ „Jaaa,“ saat domols de Heini Neßbach „mei liiwer Mann, di kenne merr Ihne nit gewwe. Ihr Rahme fors Flichtlingsgeld is leider schunn ausgescheppt.“ Der Mann vun Berlin wa de Ve’zweifelung nah. Er hot geschrii un gedoobt un riift laut no’m Direkder. Der kam aach bald un saat: „Er hat keinen Anspruch mehr auf das Flüchtlingsgeld, alles ist ausgeschöpft!“ De Direkder Müllere hot noch in de „Dritt-Person„ geredd. Do is de Tumult eerscht richdich ausgebroch! E’Schreijerei in de Kassehall is losgang, bis de Hugo Salzmann, e‘Kunne, der im KZ wa un in de Entnazifiziirungskommission e’groß Roll geschbiilt hot (soebbes hot’s domols gebb!), zum Direkder Müller saat: „Geben Sie dem Mann doch das Geld, statt mit dem Kriigerverein dorch di Schdadt ze laafe.“ Do iss’es uff eemol gang! De Herr Schmidtke, so hot der Mann vun „driiben“ geheeß, hot sei 1000 Mak fors Klawiir kriid un de Direkder Miller wa deno in seiner Schdubb ve’schwunn. Aus Dankbarkeit saat de Herr Schmidtke: „Jetzt hören Sie etwas, was in dieser Kassenhalle nicht mehr passieren wir. Ich wa bis zum Umbruch bei der Staatsoper in Dresden Heldentenor und singe Ihnen als Dankeschön die Arie aus „Carmen“ - „Auf in den Kampf.“ All hommer dem Mann zugeheert un hadde unser Freid. Heit gibt’s bei de Kass Großkredite, wo eem di Aa iwwerlaafe - ohne Arie – nor di „Don Furie“, di kimmt bei de Rickzahlung… Heit lees ich im Effentliche, dass e’Pleenicher drei Weltmeeschderschafde im Zichde vun „Kanarienvögel“ „errungen“ hot. „Ei de Dunnerkeil!“ ging merrs dorch mei Kopp, was for e‘Kerl! Weltmeeschder will ich jo gar keener werre, selbscht e’Schdadtmeeschder wär merr schunn zu viil, nor so e’klitzekleen Veelche, ve’leicht eens in orangsch, das hätt ich geere uff meiner Fenschderbank hogge. Es kennt aach in de Schdubb e’rumfliije, wi meim Ungkel Jakob sei Hänsje. Das Veelche dorft soga beim Ungkel mit vumm Deller esse! Un peife konnt der, wi e’Lerch so scheen! Ob der vun seiner Schdadur her scheen gebaut war, das weeß ich nit mehr, er wa liib un er hot gepiff. Medallje hodder dodefor nit kriid, de Ungkel aach nit. Selbscht bei uffene Fenschder is es Hänsje nit fortgefloo un in e’me dungkele Käschtche musst merr den aach nit hall, damidder besser gepiff hot, nee! De Ungkel Jab hoddem vorgepiff un’s Hänsje hodden nogemacht. Was for e’goldich Diirche! Es is schunn aarich lang her, doch seit heit is merr di Erinnerung widder uffgang un da ich uff de Schbarkass merr aach e‘mol so e’kleen Diirche gehall hatt, wär‘s scheen, wenn mir so e‘Veelche moijns un middaachs, ve’leicht aach geeje Omend mit seim Peife gesellschaftleischde kennt. Ve’leicht klappt’s, wenn nit, dann war’s merr gepiff! ![]() Frihjer, als ich noch jung wa, do hat merr vun de Meed sei Vorschdelunge. Ob’se scheen, ware, nett sinn, ve’leicht aach liib, wemmer’se nähjer gekennt hot, un – merr hot uff di Hoor geacht, weil merr gemeent hot, dass di Hoorfarb ebbes middem Karakder ze duun hätt. Das wa domols, als merr noch kee Hoorfarb ännere konnt wi’s Hemd. Blond, das ware di brave Meed. Hatte een schwarze Hoor, do wa merr der Ansicht, dass di pefferich un temperamentvoll is. Kam eem awwer e’Rodes ins Blickfeld, gab’s kee annere Indruck als: „Di do muss scharf sein!“ Hellblond gefärbde Meed, di Wasserstoffsuperoxid – Blonde, di Sord Meed honn de Nadur nogeholf, di wolldes wisse! Das wa in meiner Juchend so di Vorschdellung vumme weibliche Wese, domols, als merr noch kee Ahnung hatt. Heit, no dene viile Johre Leewenserfahrung weeß merr, dass es Farb ze kaafe gibt, odder de Friseer färbt so di Hoor, wi merr’se geere hätt. So wi merr sich geere selbscht sihn deet, was awwer oft nor vorgeteuscht is. Di wahr Farb un de wahre Karakder bleibt verborgen, den muss merr no lange Johre selbscht e’rausfinne. Heit moije leeft merr beim Dok e’Fraa iwwer di Fiiß mit grau weiße Hoor. Do is merr e’Licht uffgang! Das sinn di Meed, di’s Leewe kenne! Di wisse wo’s lang geht, was es Leewe eem ze biite hot! Di kenne di Höhe un sicher aach di Diife, di eem im Leewe no unne zihje. Do muss merr nit mehr iwwerleeje: „Ob blond, ob braun…, ich liebe alle Frau’n!“ wi’s im’e Liid heeßt. So e’grau-weiß geschtreift Fraa, di is noch nit zu alt, is noch griffich, di hot di Welt gesihn, weeß wo hinne un vorne is, weeß wo’s lang geht. Das sinn di Weibsleit „in den besten Jahren“. Di Hoor gefärbt!? Das wär e’ Frefel aan de Nadur! E’Selbschtbeschiß! Wer will dann so ebbes? Di Zeit, si is ve’änderlich un di Schbarkasse in Kreiznach aach! Domols, 1946 als ich bei de Kreisschbarkass Kreiznach aangefang honn ze lerne, do hadde merr e‘Bilanzsumm vun rund 400 000 Deutsche Mark! De Direkder hot in de dreihunnert Mak ve’diint, mir Lehrbuwe (merr hadde nor eene, mich) honn 20 Maak kriid un noch Abzich for di Rende. Kredit wollt garkeener honn, di Kreditabteilung war mit eenem Beamde un seiner Sekredärin besetzt, di nor alde Akte sordiirt honn. Geld hot keener gebraucht, denn es hot nix defor gebb! Schbarkunne hadde merr nor e’paar alde Middercher. De beschde Schbarkunne wa e’Nutt vumm Kinzer-Auguscht seim Puff, di hot fascht jede moije hunnert Mark gebracht, si hatt es heegschde Konto. 1,5 Prozent hot’s Zinse uffs Schbarfbichelche gebb un Wechsel hadde merr nit eene im Portefeuille, also Wechselkredite hot’s aach keen gebb! Unser Gerhalt hot’s Landratsamt, heit di Kreisve’waldung, bezahlt un fors Brennholz, damit’s in de Kassehall e’bissje waam war, mussde merr in de Wald fahre Beem schlaan. Ja un vor meiner Zeit, do schdand in de Satzung, dass keener iwwer 3.000 Mark uff sei Bichelche inzahle dorft, de Besitz vun Geld wa domols beschränkt. – Ja das sinn so di Entwiklunge vumm e‘“Bankhaus“, also vun de Schbarkass. Was so e’Direkder heit im Johr ve’diint, das kammer nit so genau saan, doch dass di heit Kunne 35.000.000 Euro Kredit gewwe an e‘Östereicher Gesellschaft, was’se wahrscheinlich ni mehr ze sihn kriin, das is Fakt. Wo wa de Aufsichtsrat, di Parteigenosse? In so Zeide leewe merr heit!-
|
AutorKarl Rudolf Hornberger alias „de Hombes“ ist ein Fotograf und Mundartdichter aus Bad Kreuznach im Tal der Nahe am nördlichen Rand des Nordpfälzer Berglandes. Seine Mundartglosse "Em Hombes in die Fiiss gelaaf erscheint regelmäßig im "Oeffentlichen Anzeiger". Kategorien
|