Di Zeit, si is ve’änderlich un di Schbarkasse in Kreiznach aach! Domols, 1946 als ich bei de Kreisschbarkass Kreiznach aangefang honn ze lerne, do hadde merr e‘Bilanzsumm vun rund 400 000 Deutsche Mark! De Direkder hot in de dreihunnert Mak ve’diint, mir Lehrbuwe (merr hadde nor eene, mich) honn 20 Maak kriid un noch Abzich for di Rende. Kredit wollt garkeener honn, di Kreditabteilung war mit eenem Beamde un seiner Sekredärin besetzt, di nor alde Akte sordiirt honn. Geld hot keener gebraucht, denn es hot nix defor gebb! Schbarkunne hadde merr nor e’paar alde Middercher. De beschde Schbarkunne wa e’Nutt vumm Kinzer-Auguscht seim Puff, di hot fascht jede moije hunnert Mark gebracht, si hatt es heegschde Konto. 1,5 Prozent hot’s Zinse uffs Schbarfbichelche gebb un Wechsel hadde merr nit eene im Portefeuille, also Wechselkredite hot’s aach keen gebb! Unser Gerhalt hot’s Landratsamt, heit di Kreisve’waldung, bezahlt un fors Brennholz, damit’s in de Kassehall e’bissje waam war, mussde merr in de Wald fahre Beem schlaan. Ja un vor meiner Zeit, do schdand in de Satzung, dass keener iwwer 3.000 Mark uff sei Bichelche inzahle dorft, de Besitz vun Geld wa domols beschränkt. – Ja das sinn so di Entwiklunge vumm e‘“Bankhaus“, also vun de Schbarkass. Was so e’Direkder heit im Johr ve’diint, das kammer nit so genau saan, doch dass di heit Kunne 35.000.000 Euro Kredit gewwe an e‘Östereicher Gesellschaft, was’se wahrscheinlich ni mehr ze sihn kriin, das is Fakt. Wo wa de Aufsichtsrat, di Parteigenosse? In so Zeide leewe merr heit!-
0 Kommentare
Ve’schtruwwelt, unrasiirt, mit Schnorres un lange Hoor wollt ich mich e’mool „scheen mache losse“, so wi mei Freind Werner, so wollt ich e’mo aussihn. Der saat: „Hombes, gehsch unne in di Kreizschtrooß bei de Friseer. Dort sinn zwee, dei junge Leit, di bringe Dei Gesicht uff Vordermann. Betracht mich, ich wa dort.“ De Werner wa wi geleckt im Gesicht un ich hatt’s aarich needich!
No de Fassenacht bin ich hiin.- Freindlich hot mich e’junger Mann begriißt, der awwer nit vun do wa. Er wär e’Iraker, awwer no alle Seite offe, saat’er merr, als ich wisse wollt, wo’er dann herkäm. Fein Geschärr wa im ganze Friseerlade. Noch ni honn ich so e’ordentliche Friseerlade gesihn. „Nehmen Sie Platz.“Saat der freindlich Friseer aus’em Orient. Do wolllt ich mich in den vornehme Friseersessel setzte, kam awwer nit e’ninn! Viil zu kleen for mei Schdadur wa de Sessel un di Fiiß honn neewer dem vornehm Friseerschduhl e’raus gehongk. Mit zwee Mann honn’se merr di Been aangehob un mich in den Sessel gezwengt, dass mei Knii so hoch ware, dass ich während dere ganz Prozedur kee Luft zihe konnt. Der Friseer hot mich rasiirt, wi devor noch niiii eener im meim Leewe! Glatt wi e’Kinnerärschje wa ich deno un mei Schnorres wa so mickerich, dass ich mich selbscht nit mehr gekennt honn. Dann kam e’nett Freileinche mit schwarze heeße Dicher un hot merr di iwwers Gesicht geleet, während de oriendalisch Friseer aangefang hot middeme Massaschegerät mei Gesicht ze massiire. Ihr Kinner, ihr Leit was for e’Prozedur! Ich wa deno wi nei, so honn ich mich gefihlt, bevor ich in de Schbiil geguckt hatt. Wunnerbaa, was der aus meim Gesicht gemacht hot, nor- es hot mich keener mehr als “Hombes“ gekennt! Aus’em Sessel mussde’se mich hiife un drei Daach deno hatt ich so Muschkelschmetze in de Been vumm scheppe Sitze, dass ich mich kaum beweeche konnt. Na, es wa e’Erlebnis for das ich gezahlt honn. Doch entschdelle losse muss ich mich nit noche’mol. Wi oft meent merr, merr hätt’s große Glick gehatt mit de Gesundheit, mit schwere Krankheede, di merr gut iwwerschdann hot. „Was fore Glick! Merr leebt jo noch!“ Wemmer nit gelacht hätt! Di neegscht schwer Krankheit werrd komme. Ja un si kimmt! Leisch im Krankehaus im Bett, gucksch aan di Deck un hosch Schmerze wi ve’rickt, di nit zum aushalle sinn – un iwwerschdehsch di Lungeentzindung. Was fore Glick! Bisch widder fit for di neegscht Krankheet di kimmnt, di derr aan de Kraache will. Widder hosche Schmerze di kaum zum aushalle sinn, de Dokder seet häsch ve’leicht e’Tumor. Deno nemme se derr e‘Been ab. Es is bassiiert, doch was fore Glick, merr leebt jo noch! Mit eenem Been schleppt merr sich noch iwwer di Runde. Was fore Gick! Di neegscht Krankheet schdeht beschimmt schunn vor de Diir! Fängsch aan ze zittere aan Hänn un Fiiß. Was is dann das jetz? Muss merr dann das aach noch honn? Was fore Glick, merr leebt jo noch un kweelt sich dohiin. Rheuma un Arthrose hot merr noch debei un merr glaabt, di Schmerze deede ball nolosse. Ve’keht gedacht, si bleiwe un werre immer schlimmer. Dann kimmt mit de Johre es „Ve’gesse“ un merr werrd dement. Merr hot ebbes, weeß awwer nit, was merr hot un di Schmerze muss merr aushalle, schdännich! Was e’Glick, dass es ball? vorbei is, middem Glick. Eerscht deno hot merr dann Glick!
![]() Wer’en das Johr noch nit hatt, derr werrd’en ball kriin, de Huschde. Er geht um, wi merr so eenfach seet, wemmern noch nit hot. Hot merrn awwer – do seet merr nix mehr, weil eem kee Luft mehr bleibt, um noch ebbes saan ze kenne. Ich honn’en awei, froot nit! Nor, woheer hot merrn? Wer hodden eem aangedreht? Keener weeß’es! In de Famillje hodden keener, ich bin alleen. Ja, un ich honn’s awei so aarich uffem Brischtche, dass ich bei mei Freind Josef bin, der is Dokder un der weeß fasch alles, wenn’s eem drickt. De Huschde hätt ich, saat ich iwwern, doch er hot’s gleich selbscht geheert, do iss’er piffich drin! Denn no’eme Huschdeaanfall mit Peife aus’em letschde Loch un widder Inzihje, wi beime alde Oilche, wa di Diagnose schnell geschdellt: „Bronchitis!“ saat’er nor „Do misse merr sofort ebbes degeeje duun!“ E’ganz Latt mit Trobbe un Trebbcher, Tabledde, Bomboms ohne Zucker un Zeich for inzeodeme hodder merr ve’schribb. Inhaliire sollt ich aach noch middere Schissel heeß Wasser un unfgeleest Salz. Ja un’s Fiiwer, das misst gemess werre, unbedingt un ich sollt’en sofort aanrufe, wenn’s schdeije deet, saat’er noch. „Ja Josef, saat ich „gibt’s dann nix, was merr den ferchderliche Husch uff de Schdell nimmt?“ Do saat de Josef:“E’probat Mittel kann ich derr saan: Nemm e’Leffel Rizinuseel! Das schmeckt nit gut, hilft awwer sofort, denn deno hosche nit mehr es Herz ze huschde!“ Ja di Hausmiddelcher helfe oft.- Jetz kenne sicher nor noch weenich Leit mit dem Wort ebbes aanfange. Woher aach? Es is Japanisch, un di Japaner ve’binne das Wort em Sinn no:“..etwas, für das es sich lohnt zu leben.“
In meiner Mudderschbrach deet ich moijns dann saan:“Ei di Gei! Heit honn ich jo widder ebbes, for dass’es sich lohnt, dass ich uffscheihje!“ Das „Ei di Gei!“ is e‘ Ausruf vun‘eme alde Kreiznacher der sei Freid ausdrickt, ve’bunn middeme Deel vun Bewunnerung. Merr heert’en heit selde den Ausruf odder das Wort, weil’s scheint’s nit mehr so viil Erfreiliches gibt, iwwer das merr sich wunnere kennt, doch das Wort un de Sinn, den honn mir in Kreiznach vor Johre noch im Schbrachgebrauch gehatt. Ob das em Klang no mit dem Jabanische Ausruf „Ikigai“ ebbes ze duun hot, das weeß ich nit, doch vumm Sinn her kennt’s jo sein. Di Jabaner ware uns immer gut „gesonnen“, ve’leicht kimmt’s doher, odder? In de jabanisch Anwendung deet merr das Wort „Ikigai“ sinngemäß insetze: „Heit gehen ich widder uff mei Awedd, do frei ich mich druff.“ – odder „Heit Middaach gehen ich Tennisschbiile. Do frei ich mich aarich druff.“ Odder: „Heit noijn treff ich mei Freind Werner. Mit dem gehen ich viir mol di Woch Kaffee dringke, damit merr nit so alleen sinn, in unserm hohe Alter.“ „Hei di Gai! War das heit widder scheen!“ Di Jabaner deede :“Ikigai“ iwwer di Situatione saan. Is doch komisch, gelle? ![]() Alles was Been hot domonschtriirt.- Di vun de Bahngewerkschaft, was große Unmut im Land macht, di Bauer mit ihre deijere Trakdore gehen uff di Schtrooße, schdatt uff ihr Äcker, di Einheits- Gewerkschafde wolle mehr Geld fors „arbeitende Volk“, nor een Sort vun Helferinne, di uff di alde Leit druff uffbasse un uff di Heerschare vun Hilfebedürfdiche aangewiss sinn, di schwenke noch nit de Butzeemer, winke noch nit mit de Besem un demonschtriire noch nit mit de ve’schissene Bettdicher un wolle mehr Geld. Ich redde vun de Butzfraa, vun de Haushaltshilf, vumm Pflechepersonal for alde Leit, di nit mehr kenne un uff Hilfe angewiss sinn. Helferinne di zu alle Daacheszeide ihr unve’zichtbar Awedd mache. Oft im Minishop, for billich Geld. Vun dene heert merr nix, dass di Krawall mache. Doch wenn di e’mol uff di Gass ginge un deede ihr hilfreich Awedd nidderleeje, deede de „Hammer falle“ losse, do wär „di Kacke am dampfe!“, im wahrschde Sinn vumm Wort. Doch bei dene sinn kee Akademikerinne, kee Padei di den Karre ins Rolle bingt, dene fehlt di Lobby! Waade merr di Kadaschtroof ab, denn di werre aach e’mol wach werre. ![]() Wenn ich domols vor 70 Johr als Familljevadder di Uffgab hatt mei Famillje ordentlich iwwer de Daach un di Johre ze bringe, dann musst mei Fraa odder ich uns e’Plänche mache, wi das fungktioniire kennt. De „Haushaltsplan“, den hommer in de noch jung Eh alle Johr gemacht, als merr noch wenich Geld hadde. Do is ingedeelt worr, for was merr es ve‘diinte Geld ausgewwe – monatlich odder es Johr iwwe. In Briifkuweercher hot mei Fraa es Haushaltungsgeld insordiirt un wenn di Fällichkeit kam, konnt mei Fraa als „Finanzministerin“ druffzugreife. So wa das in de Anfangsjohre vun unserer Famillje, un wenn ich merrs iwwerleeje, dann misst e’Staat aach heit noch so fungktioniire, odder err ich mich do? Wenn domols es Briifche, wo’s Geld fors „Esse“ leer wa, odder nor noch e’paa Mark drin ware, dann hot’s weenicher ze esse gebb! Schdatt zwee Werrschtcher hot’s nor eens gebb, schdatt Worscht odder Fleesch hot’s Griisbrei mit Mirabelle odder Mammelaad gebb, Grummbeerpannekuche mit Äbbelprei wa ebbes Feines!. Di Kleeder sinn aach no dem Muscher inkaaf worr un es Geld for e’Audo is in lange,m lange Johre uffem Schbarbichelche aangeschbart worr. Nix uff Rate, bar is bezahlt worr! Was merr nit bezahle konnde is nit kaaft worr! Beschweere konnt merr sich nit un merr musst sich schtrecke, je nodem was merr hatt un was merr honn wollt. Demonschtriire for ebbes? Das Wort honn ich nor geheert, wenn de Hugo Salzmann, de Finke Pitt un de Günther Leonhard un Genosse di Mihledeech-Brick e’runner kame un gesung honn : „Völker hört die Signale!“ – Di Einheits-Gewerkschaft hot demonschtriirt! Ja un ab un zu hot’s dann vun Johr zu Johr e’paa Mark mehr gebb, doch demonschtriirt honn mir frihjer ni! Vun alle Mitaweider vun de Schbarkass wa nor eene eenziche in de Gewerkschaft, un den honn’se so lang kuiniirt, dass’er gekinnicht hot. Achim hodder gehees. Doch das no „Owwe komme“ is nor ganz langsam gang un di Geniichsamkeit hot merr kenne in lange Johr iiwe. Heit kimmt’se eem zugut.- De „Gefrierfleisch-Winter“, domols 1941, als di Soldade in Russland noch e’Orde kriit hadde, wenn‘se de Winder iwwerschdann hadde, domols hot’s aach hiir bei uns eiskalte Winter gebb. Do wa di Noh zugefroor un merr konnt for Geld uffem Mihledeech un am Quellehof uff de Noh Schlittschuhlaafe un uffem Eis danze. Als noch große Eisblumme in de Wohnunge an alle Fenschder ware un de Vadder middeme Eemer Wasser de Kinner e’Schleif uff de Schtrooß gemacht hot. Schlitte konnt merr noch uff jeder abschissich Gass fahre, un wemm’er geschickt wa, konnt merr mit selbschtgemachde Kaschdeschlitte iwwere di Dorfschtrooß sause. Fauschthanndschuh, di Hännche, vun de Oma selbscht geschtrickt, hatt jed Kind. Als di Schdalldiire uffem Land noch e’zusätzlich Wärmekwell for di Schdub odder di Kich wa, das ware noch harte Winterzeide! Heit gibt’s das alles nit mehr. Kee Schleif mehr uff de Gass, kee Eisblumme mehr aan de Fenschderscheiwe, di sinn heit doppelt! Un mit Spikreife darf aach heit keener mehr Auto fahre, wenn werklich e’mol Schnee falle deet. Es Klima scheint sich doch ve’ännert zu honn, denn uffem Schlosswissje, de Dr. Jacob-Weech hoch, kimmt merr hiin, is heit aach kee Betriib mehr, wo merr als kleener Bub es Schifahre e‘mol gelernt hot. Di Winter domols ware aach billicher un di Freid for di Kinner wa groß! Di Rheingrafeschtrooß wa for Audos unbefahrbar, das wa e’Schlittebahn di’s insich hatt. Bis aan di Bahngleise konnt merr vumm Kuh-Tempelche aus rodele. Heit wärs unvorschdellbar! Heit werrd in de Winterschbort gefahr for deijer Geld, doch aach dort is de Schnee oft Mangelwar un muss mit Schneekanone oft dachelang nogeschbritzt werre. Di Zeit is annerscht worr, heit werrd demonschtriirt – wenn di Schtrooße eisfrei sinn.
![]() . Di Weihnachde sinn e’rumm. For viil Leit „das schönste Fest“, annere Leit saan : E’Glick, dass di Uffreechunge vorbei sinn. De Iwwerfluss scheint kee Enn ze nemme, obwohl viil Leit sich aangeblich nix schengke wollde. Bei viile, viile Kinner hot’s “Schbiilzeich“ gebb, was di im Kopp ganit alles uffnemme konnde. Mudder, Vadder, di Tande un de Ungel, di een Oma, di anner Oma un de Oba all hadde’se di Hänn voll Kroom. Scheen ingepackt hot’s unnerm festlisch geschmickte Weihnachtsbaam gelee. „Es Schätzje“ wusst ganit wo’s aanfange sollt, all di viile Pageede uffzemache. Es Babiir uffgeriss ( wo di Mudder un di Omas schdunnelang ingepackt hadde), un alles uff de Haufe geschmiss. Korz geguckt, gleich no’m neegschde Pageet gegiff un uffgeroppt. Si kame nit no, de Bub odder es Meede middem Uffmache vun de Weihnachtsgeschengke. Es Babiir is immer mehr worr! Merr kennt saan, es war e’Berch vun Inpackbabiir, doch wer „trennt“ jetz das ganze Zeich vun Babiir un Plasdik, Lamedda wa aach debei. Kee Milleemer nimmt alles uff un iwwer Woche leit de Abfall in de aaner Schdubb odde in de Garasch e‘rumm. Doch di Kinner hadde ihr Freid, Mudder, Vadder, Oba un Oma sinn glicklich iwwers uffgereechde Kind gewees. Doch is der „Iwwerfluss“ needich? Wird’s „Kindelein“ nit ve’zoo, ve’weent, werre do nit di Aanschbrich geweckt, di’s im Leewe ve’leicht ni erfille kann? „Frohe Weihnacht“ gibt ze denke! Vor achtzich Johr, e’bissje kerzer odder länger, hot’s di berihmt „ald Bob“ vumm voriche Johr gebb, di ald Bobbekich odder de Kauflade, der noch vun de Oma, (Gott hab’se seelich!) wa, e’paa selbschggebaggene Plätzjer, ferrdich war’s! Di Welt hot sich ve’ännert un di Lichtlein ( di weniche aus Wachs) di gebrennt honn um de Friide in de Welt zu verkünde, si sinn widder abgebrennt ohne Wirkung zu erziile. Das war awwer schunn immer so, denn „Frieden auf Erden“, wi vun fromme Leit gewinscht, scheint’s keene ze gewwe. Nor Babiir un Mill, dodevun gibt’s in Masse! Jetz, so korz vor de Weihnachde, wemmer alleen is, do macht merr sich so sei Gedangke. –
Perseenlich, so honn ich di Daache getreemt, deet ich im diifschde Winder uffeme eiskalde Bahnschdeich schdehn. Middem Rollador in de Hänn uffem zuchische Peron un waade uff mei Zuch.- Mei scheen Maschin schdeht ingewiggelt deheem im Schuppe. Dass muss merr sich e’mol vorschdelle! De Zuch kimmt un kimmt nit! – Er fähr no Nirchendwo un hot schunn lang, lang Ve’schbädung. Mitteilung vumm Bahnhofspersonal gibt’s do scheint‘s nit mehr. Keener kann eem saan wann’er kimmt, uff welchem Gleis er infährt, wann’er widder abfährrt, eenfach nix is ze heere un nix is zu sihn. Es weeß aach keener irchend ebbes, nor dass’er kimmt, das wisse se all, denn uffem Pereon is noch keener schdehn geblibb. -All di Johre nit! Wenn nor der Zuch vumm eiskalde Wind nit wär, der eem in alle Knoche fährt, sodass eem alles weh duut un merr kaum noch grad schdehn kann. Nirchends is eener do, den merr e’mo frohe kann, jeder is sich selbscht iwwerloss! Merr weeß awwer aach nit wann e‘annere Zuch kimmt, es fährt nor eener in di Richdung. - Do bin ich wach worr un dacht: Di Woch is schunn widder „Heilich Omend“, di paar Daach werrsche doch noch iwwerleewe? Di Zich honn jo immer im Leewe effdersch Ve’schbeedung - waade merr’s ab! m Bearbeiten hier klicken. |
AutorKarl Rudolf Hornberger alias „de Hombes“ ist ein Fotograf und Mundartdichter aus Bad Kreuznach im Tal der Nahe am nördlichen Rand des Nordpfälzer Berglandes. Seine Mundartglosse "Em Hombes in die Fiiss gelaaf erscheint regelmäßig im "Oeffentlichen Anzeiger". Kategorien
|